عصاره مالت خشک (DME): راهنمای کامل پودر طلایی صنایع غذایی و نوشیدنی

عصاره مالت خشک (DME) چیست؟

به زبان ساده، عصاره مالت خشک، شکل دهیدراته یا آب‌گیری شده‌ی عصاره مالت مایع است. فرآیند تولید آن با مالت کردن دانه‌های جو (یا گاهی گندم و سایر غلات) آغاز می‌شود. در این فرآیند، دانه‌ها جوانه زده و سپس خشک می‌شوند تا آنزیم‌های لازم برای تبدیل نشاسته به قندهای قابل تخمیر (عمدتاً مالتوز) فعال شوند. سپس دانه‌های مالت شده آسیاب و با آب گرم مخلوط می‌شوند (مرحله مشینگ یا糖化). در این مرحله، آنزیم‌ها نشاسته را به قند تبدیل کرده و مایع شیرینی به نام “وُرت” (Wort) یا شربت مالت حاصل می‌شود. این شربت سپس تغلیظ شده و در نهایت با استفاده از روش‌هایی مانند اسپری درایر (Spray Drying)، رطوبت آن تا حد بسیار زیادی (معمولاً کمتر از ۵%) گرفته شده و به پودر تبدیل می‌شود. نتیجه نهایی، پودری  کرم تا قهوه‌ای روشن با طعم و بوی مشخص مالت است که به آن عصاره مالت خشک می‌گویند.

مزایای استفاده از عصاره مالت خشک:

DME نسبت به فرم مایع (LME) مزایای قابل توجهی دارد:

1. ماندگاری طولانی‌تر: به دلیل رطوبت بسیار پایین، DME در صورت نگهداری صحیح، ماندگاری بسیار بیشتری نسبت به LME دارد و کمتر در معرض فساد میکروبی یا تغییرات شیمیایی نامطلوب قرار می‌گیرد.
2. نگهداری و حمل‌ونقل آسان‌تر: بسته‌بندی، انبارداری و جابجایی پودر به مراتب ساده‌تر از ظروف سنگین و حجیم عصاره مایع است. همچنین خطر نشتی یا چسبندگی ظروف در DME وجود ندارد.
3. اندازه‌گیری دقیق‌تر: وزن کردن پودر برای رسیدن به مقدار دقیق قند یا عصاره مورد نیاز در دستور پخت یا تولید، بسیار دقیق‌تر از اندازه‌گیری حجمی یا وزنی شربت غلیظ و چسبناک LME است.
4. پایداری رنگ: DME کمتر از LME مستعد تیره‌شدن (واکنش میلارد) در طول زمان نگهداری است، که برای تولید محصولاتی با رنگ روشن اهمیت دارد.
5. تنوع بیشتر در رنگ: تولیدکنندگان معمولاً طیف وسیع‌تری از DME با رنگ‌های مختلف (از بسیار روشن تا کهربایی و تیره) نسبت به LME ارائه می‌دهند.

معایب و ملاحظات:

• جاذب رطوبت (Hygroscopic): DME به شدت رطوبت هوا را جذب می‌کند. اگر در معرض هوا یا رطوبت قرار گیرد، به سرعت گلوله شده   و کیفیت خود را از دست می‌دهد. بنابراین، نگهداری در ظروف کاملاً دربسته و غیرقابل نفوذ هوا ضروری است.
• گرد و غبار: هنگام کار با مقادیر زیاد DME، ممکن است گرد و غبار ایجاد شود که می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
• قیمت: گاهی اوقات، به ازای هر واحد عصاره قابل استخراج، قیمت DME ممکن است کمی بالاتر از LME باشد (اگرچه هزینه‌های حمل‌ونقل و ماندگاری بالاتر LME می‌تواند این تفاوت را جبران کند).

  کاربردهای کلیدی DME در صنایع:

  پتانسیل کاربردی DME بسیار گسترده است. در صنعت تولیید  نوشیدنی، به عنوان منبع اصلی یا کمکی قندهای قابل تخمیر برای کنترل میزان الکل نهایی، افزایش بدنه (Mouthfeel) و بهبود پایداری کف عمل می‌کند. رنگ‌های مختلف DME امکان تنظیم دقیق رنگ محصول نهایی را فراهم می‌سازد. در نانوایی، به عنوان بهبوددهنده، غذای مخمر، عامل رنگ‌دهنده پوسته (از طریق واکنش میلارد در پخت) و بهبوددهنده طعم و بافت نان، شیرینی و کراکر به کار می‌رود. مالتوز موجود در آن به حفظ نرمی و به تعویق انداختن بیاتی کمک می‌کند. همچنین در صنایع دیگر مانند تولید سس‌ها، سوپ‌ها، محصولات اکسترود شده، شکلات و برخی مکمل‌های غذایی به عنوان طعم‌دهنده، شیرین‌کننده ملایم، بهبوددهنده رنگ و بافت و افزایش‌دهنده ارزش غذایی (ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی) استفاده می‌شود.

  نکات خرید و نگهداری:

  • تازگی: همیشه تاریخ تولید و انقضا را بررسی کنید. DME تازه، بهترین عطر و طعم را دارد.
  • بسته‌بندی: از خرید بسته‌هایی که آسیب دیده، سوراخ شده یا درب آن‌ها به خوبی بسته نشده است، خودداری کنید. بسته‌بندی وکیوم یا دارای گاز محافظ (نیتروژن) ایده‌آل است.
  • رنگ: رنگ DME باید یکنواخت و مطابق با مشخصات ذکر شده (مثلاً Extra Light, Light, Amber, Dark) باشد.
  • نگهداری: پس از باز کردن بسته، DME باقیمانده را بلافاصله به یک ظرف کاملاً تمیز، خشک و غیرقابل نفوذ هوا  منتقل کنید. درب آن را محکم ببندید و در مکانی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری نمایید. از نگهداری در یخچال (به دلیل رطوبت) خودداری کنید مگر اینکه در بسته‌بندی کاملاً وکیوم باشد.

  نتیجه‌گیری:

  عصاره مالت خشک (DME) به دلیل ماندگاری بالا، سهولت استفاده، دقت در اندازه‌گیری و تنوع، یک ماده اولیه ارزشمند و پرکاربرد در صنایع غذایی و نوشیدنی است. با درک ویژگی‌ها، مزایا و نحوه صحیح نگهداری آن، می‌توان از پتانسیل کامل این پودر طلایی برای بهبود کیفیت، طعم و ویژگی‌های محصولات نهایی بهره برد.

  منبع علمی:

  • Kunze, W. (2010). Technology Brewing and Malting (4th ed.). VLB Berlin.(این کتاب یکی از مراجع اصلی در تکنولوژی تولید آبجو و مالت‌سازی است و فرآیندهای تولید شربت مالت (وُرت) و روش‌های تغلیظ و خشک‌کردن آن برای تولید عصاره مالت خشک (DME) را به تفصیل شرح می‌دهد. درک این فرآیندها و پارامترهای کنترلی آن‌ها، به درک عوامل مؤثر بر کیفیت DME مانند رنگ، حلالیت، پروفایل قندی و طعم کمک می‌کند.)